25/03/2007 03:03 GMT+7

NSƯT Thanh Sang: lãng mạn và chung tình

HÒA BÌNH (*) Live show sẽ diễn lại vào ngày 4-4-2007 tại Nhà hát TP.HCM.

TT - Với một thái độ làm nghề và cá tính riêng đáng trọng, Thanh Sang là một nghệ sĩ mà đến tận thời khó của cải lương hiện nay vẫn tạo dựng được những hình ảnh đẹp, tôn vinh được những giá trị đích thực của cải lương. Live show “50 năm một tình yêu nghệ thuật” diễn ra đêm 4-3 càng khẳng định điều đó nơi NSƯT Thanh Sang (*).

“Tôi không muốn gạt khán giả”

Từ nhiều năm nay khán giả, dư luận mặc tình phản đối, chuyện lipsync (hát nhép) vẫn được phần lớn nghệ sĩ mặc nhiên chấp nhận như một căn bệnh thâm căn vào tận nội tạng cải lương, Thanh Sang thì tuyệt nhiên không. Sáu năm rời xa sân khấu sau một cơn bạo bệnh, bao lời mời mọc, gợi ý chỉ cần “nhép” những bài thu sẵn hay xuất hiện nói vài câu cho khán giả thấy mặt thôi là ăn tiền, ông đều lắc đầu: “Tôi làm vậy sẽ phụ lòng khán giả trông gặp Thanh Sang để coi hát”.

Làm live show khi sức khỏe còn chưa tốt lắm, bạn bè, đồng nghiệp, người thân lo lắng, khuyên “mệt lắm, hát không nổi đâu; lớn tuổi rồi, hơi thật hát không hay đâu...”, Thanh Sang vẫn dứt khoát: “Tôi còn bao nhiêu sức sẽ hát hết bấy nhiêu, chứ hát nhép tôi thấy giống như mình đang gạt khán giả. Nếu mệt quá, tôi có xỉu trên sân khấu thì khán giả cũng biết mình xỉu vì hát hết sức. Còn nếu có ca quá sức đến ngã chết trên sân khấu thì đó là hạnh phúc của người nghệ sĩ. Hát nhép là tôi đã tự hạn chế mình, không có được những cái xuất thần vì phải lo nhép cho đúng, mà hễ có khán giả thì tôi luôn có hứng khởi để ca diễn hay. Chắc gì khi mình thu sẽ hay hơn khi mình ca thật”.

Trong live show hôm 4-3, cả khán phòng ồ lên xúc động trước sự nghiêm túc, thật tình của một nghệ sĩ: “Còn mấy tháng nữa mới đủ 50 năm đi hát của Thanh Sang như cái tên chương trình “50 năm một tình yêu nghệ thuật”. Thanh Sang cũng tính đợi cho đủ, nhưng khán giả cho Thanh Sang ăn gian, thiếu mấy tháng vì phải làm show bây giờ chứ sợ sau này sức khỏe lại không tốt”...

“Nghĩa khí” Thanh Sang

Vào lúc người khác luôn dè dặt lời ăn tiếng nói, Thanh Sang phát biểu không né tránh vấn đề: “Cách thức duyệt kịch bản, định hướng viết kịch bản cải lương gò ép theo đường lối, chủ trương chính trị là tiêu diệt cải lương vốn được ưa thích ở những câu chuyện tình mùi mẫn, bay bổng, những chuyện dung dị, ý nghĩa trong cuộc sống hằng ngày”...

Khán giả nhớ Thanh Sang qua những vai diễn Tô Điền trong Tiếng hạc trong trăng, Tạ Tốn - Cô gái đồ long, thầy Khanh - Mưa rừng, lão bán cải - Trường tương tư, Đảnh - Tần nương thất, Lê Long Hồ - Tuyệt tình ca, nhớ Trần Minh khố chuối, Thi Sách, Lục Vân Tiên... đều mang tính cách đại hiệp, có chút ngang tàng nhưng khẳng khái, trượng nghĩa, có trách nhiệm. Thanh Sang ngoài đời cũng nổi tiếng là người thẳng, thật và trọng chữ tín. Thời nghệ sĩ làm việc nghiêm túc, tập tuồng đúng giờ, Thanh Sang được tiếng là người hết lòng với nghề.

Những năm 1980, nhận lời hát cho một bầu show ở Bình Phước, mới đi chiếc xe bốn bánh cà tàng trở chứng, Thanh Sang mượn chiếc xe máy không đèn đèo vợ, con nhỏ với lỉnh kỉnh giáo gươm bươn trên dưới 200km đường rừng núi ổ gà ổ voi gập ghềnh, bùn đất quết bánh xe giữa mưa gió mịt mù với chiếc đèn pin. Con đường dài vô tận, tưởng không bao giờ đến nơi, gia đình kiệt lực. Bao nhiêu người khuyên nên quay về hay ghé vào đâu ngủ tạm vì khổ cực quá, lại nguy hiểm bởi đường sá xa xôi, hiểm trở, thường có cướp giật..., Thanh Sang vẫn nghĩa khí, quyết đi vì: “Đã hứa rồi. Người ta đã quảng cáo, đã bán vé, khán giả mua vé vì muốn coi Thanh Sang sẽ thất vọng, nói Thanh Sang không giữ lời”.

Nói thẳng, tính lại nóng nảy, thấy việc là phản ứng ngay, khó kiềm chế. Biết vậy, Thanh Sang cười hiền: “Tôi phải cảm ơn những người như Bạch Tuyết, đi diễn chung nhiều nơi từ trước 1975 đến sau này, thân tình như anh em, khi có gì, biết ý khều khều tôi nhắc “từ từ anh”; bà xã tôi cũng luôn phải nhắc khéo tôi khi gặp việc”.

Lãng mạn và chung tình

Phóng to

Thanh Sang và Bạch Tuyết - người bạn diễn thân thiết mấy mươi năm - trong vở diễn về mối tình sắt son giữa Ngưu Lang và Chức Nữ

Ngoài những tính tốt, người ta thường biết (ông cũng tự nhận) trước đây Thanh Sang có đủ tính xấu: uống rượu, hay nóng nảy đánh người rồi chửi thề và... đào hoa, nhiều vợ... Vậy mà vẫn có một Thanh Sang rất lãng mạn, có thủy có chung từ con người nghệ sĩ đến con người đời thật! Sinh 1943, ở cái tuổi hiện nay, ông vẫn lưu loát đọc những lời văn tuồng mượt mà đầy mê say, say sưa phân tích văn chương, triết lý vở diễn và kể những mối tình của các nhân vật với một sự hào hứng. Chất lãng mạn này theo người nghệ sĩ đi vào sàn diễn làm nên những cuộc tình tràn đầy cảm xúc khiến bao khán giả say mê.

Thanh Sang tâm sự: “Phụ nữ đi qua đời tôi thì nhiều lắm. Dĩ nhiên có những chuyện mình cũng có lỗi nhưng tôi không lường gạt ai, không bỏ ai. Một phần tan vỡ do cuộc sống, trước đây tôi nghèo lắm - kể cả khi nổi tiếng - vì nặng gánh mẹ già, anh em. Người ta tự nguyện đến với tôi nhiều, nhưng tôi cũng có tình yêu đơn phương đẹp, giữ trong lòng cho riêng mình vì sợ làm người ta khổ, không lo nổi cho người ta đàng hoàng”.

Mồ côi cha lúc 7 tuổi, sống đói khổ, ở nhờ nhà người khác, Thanh Sang luôn mong về một mái ấm gia đình nhưng cuộc sống cứ mãi “trôi giạt”. Mãi đến năm 1980 Thanh Sang mới gặp người phụ nữ của đời mình - người con gái xinh đẹp, con nhà khá giả, về làm vợ khi chỉ vừa học hết lớp 12 do người mẹ vì quá ái mộ Thanh Sang mà... gả con. Đám cưới xong hai vợ chồng lấy tiền phong bì trả cho mẹ vợ, rồi anh chở chị về nhà anh làm dâu bằng chiếc Vespa cũ.

Làm vợ nghệ sĩ, chồng đi suốt, cuộc sống không khá giả gì, chị sinh con một mình, nuôi con, lo cho mẹ chồng, lắm lúc đau bệnh không có chồng bên cạnh. Nghệ sĩ lại lắm khán giả nữ ái mộ thái quá. Có người đẹp, giàu, trẻ, biết chị là vợ mà ngày nào cũng đến nhà anh chị ngồi nói chuyện với mẹ anh, chờ anh về. Đến bữa chị nấu cơm, mời ăn thì vào ăn, sau đó mặc chị dọn rửa, ngồi chờ anh tiếp. Cả tháng như thế, bao lần như thế, chị kiên nhẫn nghĩ “cái gì của mình là của mình, không phải tranh giành”. Thanh Sang tránh mặt, những người như thế tự rút lui. Đến tận bây giờ, khi Thanh Sang đau yếu, chị một bước không rời chồng, là tài xế chở anh đi tập tuồng, khi anh đổ mồ hôi, chị lau trán. Không có người hát đệm, chị đứng sau cánh gà hát đệm cho chồng và bạn diễn...

Giữ nếp sống gia đình căn bản, bình dị trong ăn uống, tiêu xài, hằng tháng Thanh Sang vẫn trích một số tiền mua gạo gửi các cơ sở từ thiện. Chỉ những vật dụng giản dị, chẳng chút môđen, sang trọng trong căn nhà bề thế của mình, Thanh Sang nói: “Tôi thấy nó vẫn còn xài tốt, thay mới làm gì, tiết kiệm tiền đó giúp người nghèo có hơn không”. Vậy đó mấy mươi năm, sân khấu và cuộc đời...